Развој на комуникацијата во првата година
Говорниот развој започнува од самото раѓање. Комуникацијата со околината е основa за развој на говорот. Говорот е сложен и чувствителен процес кој се одвива под влијание на различни фактори: физолошки и анатомски, но пред сѐ тој е социјален феномен. Без социјални контакти детето не може да научи да зборува.
За да стигне до првите зборови, бебето мора да помине долг, но интересен пат. Во основа на развојот на говорот се две способности:
-
-
- способност за разбирање на говор (рецептивен говор)
- способност за продукција на говор (експресивен говор)
-
Во првата година говорот се развива преку неколку фази кои се поврзани меѓу себе :
- Фаза на основни биолошки гласови (од раѓање до 8-та недела)
Тоа е фаза на рефлексно – спонтани гласови:
-
-
- гласови кои предизвикуваат пријатност (тивки и мелодични)
- гласови кои предизвикуваат непријатност (појаки и попродорни)
-
Оваа фаза е многу важна за севкупниот говорен развој. Сите бебиња на почеток плачат на ист начин, но потоа плачот се модифицира во зависност од стимулацијата на околината, пред сè мајката. Бебето комуникацијата ја изразува со движењата на телото и со изразите на лицето. Со внимание го гледа лицето на мајката, го разликува нејзиниот глас од гласовите на останатите членови на семејството, бидејќи го слушало уште додека било во нејзината утроба. Бебето на оваа возраст продуцира самогласки и се јавува првата рефлексна насмевка.
Активното цицање е еден од најважните фактори за правилно формирање на коските и мускулите на лицето, како и на говорните органи кај бебето.
Зборувајте му на Вашето бебе и бидете во неговото видно поле од самото раѓање. Тоа не го разбира Вашиот говор, но го препознава Вашиот глас. Доколку континуирано му се обраќате ќе почне да прави разлика и ќе ги препознава Вашите емоции и намери според интонацијата на Вашиот глас. Бебето ќе почне да го распознава Вашиот поглед, изразот на Вашето лице и тонот на Вашиот глас и постепено и самото ќе почне да се изразува употребувајќи глас. Секоја мајка знае да ги препознае потребите на своето бебе според начинот на неговото огласување.
Ова се првите чекори во остварувањето на комуникацијата.
- Фаза на гугање (од 8-та до 20-та недела)
Во оваа фаза детето ги совладува првите елементи на говорот – интонацијата. Со лежење на грб бебето ги открива грлените согласки К, Г, Х и така во комбинација со вокалите тоа почнува да гуга. Доколку во гугањето учествуваат и родителите, односно и тие му возвраќаат на гугањето, комуникацијата ќе трае подолго. Во овој период бебето почнува да реагира на различните тонови на гласот, ја врти главата кон изворот на звукот, почнува развојот на социјалната насмевка (бебето се смее во присуство на мајката).
Период од четвртиот до шестиот месец е многу значаен бидејќи доаѓа до спојување на гласовите што е многу важно за формирање на говорот.
Родителите треба да го поддржат бебето во гугањето со имитација на неговото гугање и тоа гледајќи го во очи. Искористете го времето кога детето е расположено без да му го попречувате биолошкиот ритам. Именувајте ја неговата гестикулација и поврзете ја со неговата потреба во моментот, на пр. „Ооо, па ти си гладна“; „Дааа мама е тука..“, „Ладно ти е, те боли стомакот, сега мама ќе ти донесе…“. На тој начин го развивате разбирањето кај детето, давајќи значење на моменталните активности и потреби на бебето. Секоја Ваша активност нека биде придружена со говор. Имитирајте ги звуците кои се слушаат во опкружувањето.
Кога бебето гуга тоа Ве повикува на дружба. Секогаш приклучете му се. Уживајте во интеракција со Вашето бебе. Доволно е да го погледнете, да му се насмевнете и да му се обратите. Можете да го повторите неговото гугање и на пр. кажете: „Ааа, нешто ми кажуваш. Како се смее моето бебе?“ Треба да знаете дека доколку одговорите на гугањето на бебето Вие го наградувате и го учите да комуницира.
