Zhvillimi socioemocional

Zhvillimi socio-emocional i fëmijës prej 3 deri më 7 vjeç

Përvetësimi i emocioneve bëhet kryesisht në fëmijërinë e hershme, ato janë një nga faktorët më të rëndësishëm që kanë një ndikim të përgjithshëm mbi individin dhe jetën e tij ndërpersonale.

Zhvillimi emocional nënkupton njohjen e emocioneve të veta dhe emocioneve të të tjerëve, aftësinë për të menaxhuar dhe rregulluar emocionet, ndërsa në të njëjtën kohë ka edhe ndikim mbi zhvillimin social.

Socializimi i emocioneve tek fëmijët ndikohet nga mekanizmat e trashëguar të reagimit emocional, familjes dhe mjedisit më të gjerë.

Marrëdhënia midis prindit dhe fëmijës fillon të zhvillohet që në moshë të hershme. Bazuar në mënyrën se si prindi u përgjigjet nevojave të fëmijës, vendoset një nga tri llojet e lidhjes: lloji i sigurt, i pasigurt ose i shqetësuar. Baza për marrëdhëniet e tjera që fëmija do t’i vendosë në të ardhmen, fotografia për vetveten, si dhe funksionimi i tij i mëtejshëm në shoqëri, ndërtohet kryesisht mbi bazën e marrëdhënies që fëmija do ta vendosë me prindërit. Duke vendosur marrëdhënie me fëmijët e tjerë në familje dhe bashkëmoshatarët e tyre, veçanërisht duke u përfshirë në kopshtin e fëmijëve dhe duke i krijuar miqësitë e para, fëmijët mësojnë t’i kuptojnë: nevojat e të tjerëve, pasojat e sjelljes së tyre mbi veten dhe të tjerët, rregullat shoqërore dhe marrëdhëniet ndërpersonale në përgjithësi.

Zhvillimi i qëndrueshëm socio-emocional nuk është vetëm një predispozitë e fortë për sukses të mëtejshëm në marrëdhëniet me bashkëmoshatarët, por gjithashtu ka një ndikim edhe mbi suksesin akademik, suksesin në karrierë, shëndetin më të mirë mendor dhe pranimin më të madh të mjedisit.

2 - 3 vjeç

- - fëmija në këtë periudhë shpreh xhelozi, turp dhe krenari. Kjo është gjithashtu një periudhë sfidimi dhe rezistence me pavendosmëri të theksuar dhe gjithçka për të qenë e tij. Tregon frikën e tingujve me zë të lartë, errësirën, qenieve imagjinare nga përrallat, vetminë, ndarjen …
  - kërkon shumë vëmendje nga ai që kujdeset për të, di të presë një kohë të shkurtër për t’i përmbushur nevojat dhe i imiton aktivitetet më komplekse të të rriturve dhe bashkëmoshatarëve
  - bazuar në shprehjen e fytyrës së të tjerëve njeh dhe emërton tipare dhe ndjenja, p.sh.: i pikëlluar, i mirë, i lumtur, etj. Ndërgjegjësimi për ndjenjat e tij shprehet përmes “Si të luajë” ose duke e përshkruar me fjalë
  - kjo periudhë karakterizohet nga loja paralele, përkatësisht fëmija luan afër fëmijëve të tjerë, por jo edhe me ta. Nuk dëshiron t’i ndajë lodrat përveç në rastin nëse nuk është më i interesuar për lodrën e caktuar

3 - 4 vjeç

- - shfaq dashuri për fëmijët dhe të rriturit e tjerë, është i butë me fëmijët më të vegjël dhe dëshiron t’i ngushëllojë kur qajnë
  - ndër frikat më të zakonshme të fëmijërisë janë frikat nga errësira dhe fytyrat e maskuara
  - protesta dhe pikëllimi i ndarjes me njerëzit për të cilët është lidhur po bëhet më e shkurtër. Është më lehtë ta durojë ndarjen nëse përgatitet paraprakisht me arsyetimin e thjeshtë dhe gëzohet që të takohet përsëri
  - posesiviteti i lodrave humbet, fillon t’i ndajë ato. Afrohet me fëmijën / fëmijët në lojë dhe përpiqet të marrë pjesë. Tregon bashkëpunim më të madh në aktivitetet në grup dhe është në gjendje të marrë pjesë në lojën në grup. Loja zgjat më shumë dhe fantazia është më e pasur

4 - 5 vjeç

- - frika e errësirës dhe vetmisë rritet, nga qeniet imagjinare (shtrigat, etj), shfaqen bufët e natës
  - në shumicën e situatave të përditshme shumë lehtë ndahet nga njerëzit me të cilët është i lidhur, p.sh.: me kënaqësi shkon në kopsht. Është më i interesuar të ndërveprojë me bashkëmoshatarët e tij sesa me të rriturit
  - shfaq gatishmëri për të përshtatur sjelljen e tij me rregullat e lojës. Konkurrenca dhe rivaliteti shpesh lindin gjatë lojës dhe aktiviteteve të përditshme
  - grindjet dhe konfliktet kur bashkëveproni me bashkëmoshatarët janë të zakonshme. Por, siç konfliktet lindin lehtë, ashtu edhe shpejt pushojnë, edhe ndërveprimi vazhdon sikur asgjë të mos kishte ndodhur

5 - 6 vjeç

- - gjatë kësaj periudhe, frikat janë akoma të pranishme. Karakteristikë është frika nga lëndimi fizik, qentë, rënia, frika për të qenë vetëm në shtëpi, fantazmat, qeniet imagjinare që fshihen në errësirë, etj.
  - megjithëse në këtë periudhë fëmija dëshiron të shfaqë pavarësi, është ende marrëdhënia shumë e rëndësishme e ngushtë dhe lidhëse me prindërit. Ende nuk i kontrollon plotësisht emocionet e tij, kështu që zemërimi, hidhërimi dhe trishtimi mund të ndodhin
  - gjatë manifestimit të zemërimit gjithnjë e më shumë janë prezent tallja, sharja, fyerja dhe mburrja. Tregon sensin e humorit, shqetësimit, zilisë, zhgënjimit dhe turpit. Vetëbesimi rritet
  - vetëm i zgjedh shokët. Ndaj fëmijëve më të vegjël dhe kafshëve sillet në mënyrë mbrojtëse. Ndan dhe e pret radhën e tij, i kupton rregullat e lojës, si dhe konceptin e lojës së ndershme. Kreativiteti në lojë është karakteristike, fëmija thjesht e koncepton dhe planifikon atë

6 - 7 vjeç

- - gjatë kësaj periudhe, dominon frika e shkaktuar nga shikimi / dëgjimi i filmave dhe rrëfimeve të frikshme. Frika zakonisht shfaqet – “mos t’u ndodhë diçka e keqe të dashurve”. Frika e humbjes së dashurisë nga ata që kujdesen për të është gjithashtu karakteristike
  - për shkak se tashmë është në periudhën kur mund t’i shohë pasojat e reagimit të tij emocional, ka një kontroll më të theksuar të sjelljes së tij, si dhe sukses më të mirë në kontrollimin e shprehjes emocionale
  - në bashkëveprim, e tregon aftësinë për ta vendosur veten në vendin e tjetrit, përkatësisht mendimet, ndjenjat dhe përvojat e tij
  - në mënyrë të zakonshme zgjedh miq të gjinisë së njëjtë dhe përforcohet miqësia që bazohet në interesin e përbashkët, gatishmërinë e mbështetjes së ndërsjellë, aftësive të ngjashme dhe karakteristikave personale
  - vendin kryesor e zë loja me rregulla që i krijojnë vetë, por është karakteristike që vetë i harmonizojnë ato kur i miratojnë dhe kur i ndryshojnë, duke i marrë parasysh qëllimet dhe mendimet edhe të lojtarëve të tjerë, dhe jo vetëm të tyre