Zhvillimi kognitiv i fëmijës prej 3 deri më 7 vjeç

 

Zhvillimi kognitiv nënkupton ndërtimin e proceseve të mendimit duke përfshirë të menduarit, të kujtuarit, zgjidhjen e problemeve dhe miratimin e vendimeve nga fëmijëria dhe deri në pjekurinë e personalitetit.

 

Dikur besohej se foshnjat nuk kanë aftësinë për të menduar ose formojnë ide komplekse dhe mbesin pa njohuri derisa të mësojnë të flasin. Tani dihet që foshnjat janë të vetëdijshme për mjedisin dhe janë të interesuar për kërkime që nga koha kur lindin. Që nga lindja, foshnjat fillojnë të mësojnë në mënyrë aktive. Ata mbledhin, klasifikojnë dhe përpunojnë informata nga mjedisi i tyre, duke i përdorur të dhënat për të zhvilluar perceptimin dhe aftësitë e të menduarit.

 

Zhvillimi kognitiv i referohet mënyrës se si personi percepton, mendon dhe fiton njohuri për botën përreth tij. Fushat e zhvillimit kognitiv përfshijnë përpunimin e informatave, inteligjencën, gjykimin, zhvillimin e të folurit dhe kujtesën.

 

Për ndjekjen më të lehtë të zhvillimit kognitiv në tekstin e mëtejshëm, janë veçuar disa funksione kryesore që fëmija duhet t’i zotërojë sipas moshës:

3 - 4 vjeç

      • emërton objekte të mëdha dhe të vogla
      • tregon objekte të gjata dhe të shkurtra
      • kategorizon sende sipas ngjyrave
      • organizon sende sipas madhësisë dhe formës
      • tregon 10 pjesë të trupit me urdhër verbal
      • thekson djalin ose vajzën me urdhër verbal
      • mëson me vëzhgim dhe dëgjon dhe kupton udhëzime
      • e mban vëmendjen për rreth 15 minuta
      • përfundon enigmë me 6 pjesë pa gabime ose vështirësi
      • bëhet i vetëdijshëm për të kaluarën dhe të tashmen
      • emërton 3 ngjyra me kërkesë
      • fëmijët bëhen shumë më aktivë në procesin e të mësuarit. Ata gjithashtu fillojnë të bëjnë pyetje në lidhje me botën përreth tyre. “Pse?” bëhet një çështje shumë e zakonshme në këtë moshë

4 - 5 vjeç

      • fëmija bëhet më i mirë në përdorimin e fjalëve, duke i imituar aktivitetet e të rriturve dhe aktivitetet e tjera themelore
      • vizatojnë vizatime që shpesh i emërtojnë dhe i përshkruajnë
      • numëron deri në 5
      • vizaton figurë të njeriut
      • i identifikon dhe emërton pothuajse të gjitha ngjyrat
      • identifikon fjalë që rimojnë
      • përsërit këngë të njohura të shkurtra (rimat)
      • emërton kohën e ditës në bashkëpunim me aktivitetet
      • di të tregojë ku jeton (mendohet për qytetin, shtetin, ndonjëherë edhe rrugën)

5 - 6 vjeç

      • i njeh shumicën e shkronjave të alfabetit
      • mund të numërojë 10 ose më shumë
      • i kupton konceptet themelore të kohës
      • di për çfarë përdoren sendet e shtëpisë, të tilla si paratë, ushqimi ose pajisjet
      • vizaton vizatime të thjeshta me detaje
      • i njeh dhe i përshkruan shifrat deri në 10
      • njeh dhe shkruan disa shkronja
      • e shkruan emrin e tij

6 - 7 vjeç

      • në këtë moshë fëmija ka fjalor të zgjeruar me të cilin mund të shprehë interesa, mendime dhe ndjenja me shumë detaje
      • i përdor aftësitë gjuhësore si mjet për socializimin
      • lexon dhe shkruan fjalë / fjali të thjeshta
      • kënaqet në sfidat e lojërave dhe enigmave
      • ngjyros brenda vijave
      • e mban lapsin në mënyrën e duhur
      • ndërton objekte tredimensionale nga kubet
      • pret forma të thjeshta