Koordinimi vizuo-motorik

Zhvillimi i koordinimit vizual-motorik në vitin e parë të foshnjës

Koordinimi vizual-motorik nënkupton bashkëpunimin midis syve dhe duarve për të kryer një aktivitet të caktuar. Për të rriturit, këto janë lëvizje të praktikuara që kryhen në mënyrë spontane, për shembull, na pihet ujë, me sytë mbledhim të dhëna mbi faktin ku janë gota dhe çezma, ku jemi ne në hapësirë, e marrim gotën, e lëshojmë ujin të rrjedhë, e mbushim dhe e pimë, e mbyllim çezmën dhe e lëmë gotën, kështu që aktiviteti ka mbaruar. Megjithatë, kur shikojmë një foshnjë dymuajshe, situata është ndryshe. Lodrat janë varur mbi foshnjën, ai i shikon ato, por nuk i lë duart t’i kapë ato, por i lëviz kaotikisht anash.

Tek foshnja në atë moshë nuk ka koordinim midis asaj që e sheh dhe dorës që dëshiron të kap diçka.

Kjo është kështu, meqë foshnjat lindin me reflekse primitive ose lëvizje të pavetëdijshme, të cilat me zhvillimin duhet të integrohen në lëvizje të vetëdijshme dhe vullnetare ose të zhduken. 

Reflekset primitive kanë kornizë kohore të parashikuar në të cilën vazhdojnë dhe pastaj zhduken ose shkrihen në lëvizjet e vetëdijshme dhe vullnetare.

Njëri prej tyre është refleksi palmar, i cili pritet të zhduket rreth muajit të tretë dhe më pas vërejmë se foshnja i hap pëllëmbët e tij dhe mban për pak kohë në mënyrë pasive sende të buta dhe të lehta.

Në të njëjtën periudhë, ai fillon të bëjë lëvizje të caktuara, akoma të pakoordinuara drejt lodrës së varur mbi të, dhe madje mund ta prekë ose ta godasë dhe ajo të lëkundet.

Ky është momenti që i jep kënaqësi dhe foshnja motivohet të përpiqet të kryejë përsëri të njëjtën lëvizje për të arritur qëllimin e tij.

Derisa i lëviz duart për të prekur lodrën, ato i hyjnë në fushën e tij të shikimit dhe në fund të muajit të tretë dhe në fillim të muajit të katërt, foshnja zbulon se ka duar.

Nëse i vendosni lodër në dorë që lëshon zë, do ta sjellë atë në fushën e shikimit, do të kuptojë se nëse e lëviz dorën e tij lëshon zë dhe do të stimulohet ta përsërisë atë lëvizje.

Këtu fillon bashkëpunimi i ndërsjellë i syve dhe duarve, ose koordinimi vizuo-motorik.

Në periudhën e mëtejshme, kjo aftësi komplekse e të menduarit ushtrohet dhe përsoset, foshnja i ushtron skemat e vjetra dhe mëson skema të reja, në mënyrë që të arrijë në sendin e dëshiruar që është burimi i kënaqësisë. Të mësuarit si proces i aktivizon edhe zhvillimin mendor dhe fizik të foshnjës dhe në të njëjtën kohë është përbërës i rëndësishëm i këtyre dy aspekteve. 

Koordinimi vizuo-motorik është një nga format e para të ndërveprimit midis foshnjës dhe mjedisit, me ndihmën e së cilës mëson për botën përreth tij dhe në të njëjtën kohë fiton aftësi që do t’i sigurojnë më shumë vetëbesim dhe pavarësi gjatë rritjes dhe zhvillimit.

Komponentët e koordinimit vizuo-motorik janë:

• • • lëvizjet e duarve
    • lëvizjet e syve
    • zhvillimi i trurit

Pse koordinimi vizuo-motorik është kaq i rëndësishëm?

Vendosja e kontrollit vizuo-motorik është pika fillestare për zhvillimin e aftësisë së fëmijës për t’u ushqyer në mënyrë të pavarur, për t’u veshur, për të luajtur, për t’i kryer aktivitetet e përditshme brenda dhe jashtë shtëpisë, kjo është baza e leximit dhe shkrimit dhe aftësive të tjera parashkollore dhe shkollore, si dhe aftësitë që e përgatisin fëmijën të përshtatet në mjedisin e tij.

Si të stimuloni koordinimin vizuo-motorik të foshnjës Suaj?

• • • filloni nga ditët e para pas lindjes duke i stimuluar dy funksionet veç e veç (shikimin dhe kapjen). Shikimi stimulohet me ndihmën e lodrave, jastëkëve ose thjesht materialeve me ngjyra të kundërta, të cilat do t’ia vendosni në fushën e shikimit të foshnjës, rreth njëzet centimetra nga fytyra e tij. Sigurohuni që foshnja po e shikon sendin. Kapja stimulohet duke vendosur një lodër të vogël të butë, shami, çorape në pëllëmbën e foshnjës dhe thjesht duke e lënë atë për një kohë në mënyrë që të arrihet pozicioni gjysmë i hapur i pëllëmbës
    • në muajin e tretë, vendosni një lodër të butë që lëshon zë në dorën e tij dhe tundeni lehtë me dorën Tuaj. Lëreni vetëm ta bëjë atë, pastaj kryejeni përsëri lëvizjen së bashku. Vendoseni poshtë lodrave të varura, në krevat fëmijësh ose relaksues, t’i shikojë dhe ta sfidojnë që t’i lëvizë duart
    • në muajin e katërt, duart e foshnjës janë të bashkuara në gjoks dhe prej këtu duhet të fillojë arritja. Vendosni një lodër të butë pak më të madhe në gjoksin e tij (kur do ta vendosni, duhet të jetë aq e gjatë sa ta shohë). Afrojeni së pari njërën dorë dhe pastaj edhe dorën tjetër për ta prekur lodrën. Vërejeni nëse shikimin e orienton drejt saj

• • • në muajin e pestë, largojani gradualisht lodrën dhe stimulojani duart për ta arritur atë (largojani dhe kthejani në duart e tij, prekni dhe largojani përsëri)
    • në muajin e gjashtë, foshnja i hedh sendet nga njëra dorë në tjetrën. Aktivitetet e tij janë të komplikuara duke vendosur lodra larg tij, në mënyrë që t’i shohë ato dhe të bëjë plan se si t’i arrijë me tërë trupin e tij (të rrokulliset, të tërhiqet, t’i zgjasë krahët). Gjatë kësaj periudhe, fillon të ulet, kështu që nëse ulet në mënyrë të pavarur, lodrat i vendosen së pari para tij, dhe në muajt në vijim edhe anash. Stimulohet ta kalojë vijën qendrore të trupit, përkatësisht të arrijë me dorën e majtë në të djathtë dhe anasjelltas (ia mbani dorën e djathtë dhe i jepni lodër nga e djathta). Foshnja e kap me të gjithë pëllëmbën

• • • muaji i shtatë dhe i tetë është periudha kur gishtat ndahen nga pëllëmba, përkatësisht foshnja kap me kundërshtim në të gjitha gishtat dhe gishtin e madh. Atij i ofrohen sende më të vogla për t’i ushtruar lëvizjet e lehta të gishtave derisa i rrotullon nëpër krahë dhe i shikon. Sigurisht, mos të jenë më të vogla se pëllëmba e dorës, sepse vendos gjithçka në gojë intensivisht

• • • në muajin e nëntë, foshnja mund të mbajë ndonjë send në secilën dorë, kështu që lodrat i ofrohen në të dyja anët për t’i parë dhe arritur me secilën dorë veç e veç. Në mënyrë që të ushtrohet ekuilibri duke qenë ulur, si dhe lëvizjet e syve me të cilat e shikon dhe e mëson hapësirën dhe sendet në të, foshnjës i jepen lodra pak larg mundësive të tij për ta kapur. Duhet të vlerësojë se sa të përkulet, nëse duhet të mbështetet në krah dhe çfarë manovre i duhet për të arritur lodrën. Akoma nuk mund të hedh send qëllimisht
    • në muajin e dhjetë me vetëdije dhe qëllimisht hedh një lodër për të marrë një tjetër. E kap gishtin e madh me gishtin e tij tregues, si piskatore, prandaj kini kujdes që të mos ketë shumë sende të vogla rreth tij që mund t’i vendosë në gojë. Tërheqja, gërvishtja në sipërfaqe, goditja e dy kubeve nga njëri-tjetri ose nga tavolina, në mënyrë që lodrat mekanike të tërheqjes, shtytjes, pastaj kubeve, topave dhe kutive të ndryshme janë zgjedhja e duhur për stimulimin e koordinimit vizuo-motorik në këtë moshë

• • • për dy muajt e ardhshëm, skemat e miratuara më parë ushtrohen dhe përsosen. Kapja është me gishtin e madh dhe gishtin tregues si dara, kështu që foshnja fillon të përpiqet të heq kapakun e shishes, kutisë, si dhe të shfletojë libra me fotografi me kapakë të fortë