Formimi i rutinave dhe ritualeve tek fëmijët

Kuptimi i rutinave dhe ritualeve

Bota është e panjohur për fëmijën e porsalindur. Muajt e parë të jetës së tij nënkuptojnë zbulimin e vazhdueshëm të mjedisit. Meqë prindërit janë të parët që e prezantojnë fëmijën në botë, është shumë e rëndësishme që ata t’ia organizojnë mjedisin dhe të zbatojnë orare fikse dhe aktivitete të përsëritura, duke i mundësuar kështu fëmijës të asimilojë skema të sjelljes. 

Rutinat dhe ritualet janë aktivitete të përditshme që janë të rëndësishme për funksionimin e duhur, si të individit, ashtu edhe të gjithë familjes. Rutinat e krijuara familjare e zvogëlojnë shfaqjen e sjelljes problematike tek fëmija. Përmes rutinave dhe ritualeve, ndërsa me të edhe krijimin e shprehive, fëmijës i ofrohet një mjedis i qëndrueshëm në të cilin fëmija do të jetë në gjendje të mësojë dhe të edukohet, si dhe të zhvillojë vetëbesimin e tij. 

Rutinat mund të mësohen herët, por ato nuk shfaqen vetvetiu, prandaj është e nevojshme që prindërit të jenë këmbëngulës në krijimin dhe përsëritjen e tyre të vazhdueshme. Kur fëmija do ta zotërojë rutinën, ai e krijon ndjenjën e sigurisë dhe kënaqësisë, sepse e di se çfarë të presë, dhe në të njëjtën kohë mëson se çdo aktivitet zhvillohet në kohën dhe vendin e vet. Vendosja e rutinave i zvogëlon situatat e konfliktit, jep një sens të rendit dhe e lehtëson bashkëpunimin midis fëmijës dhe anëtarëve të familjes.

Rutinat që përsëriten me kalimin e kohës mundësojnë që fëmija të njohë se cili aktivitet do të kryhet dhe në cilën periudhë të ditës. Shumica e rutinave lidhen me aktivitetet e përditshme, të tilla si rutinat gjatë ngrënies, veshjes, larjes së dhëmbëve, rutinave të mëngjesit, të mbrëmjes, etj. 

Ritualet kanë kuptim emocional duke i dhënë individit një ndjenjë të përkatësisë në familje. Duke i përfshirë ritualet në jetën e përditshme të fëmijës, jo vetëm që forcohet vetëbesimi i tij, por edhe prindëria pasurohet përmes kohës më të mirë të kaluar së bashku, ndërsa marrëdhënia e ndërsjellë bëhet më cilësore.

Si të futen rutinat dhe ritualet tek fëmija

Rutinat ditore i japin fëmijës një lloj shikueshmërie gjatë ditës. Vendosja e rutinave tek fëmija fillon derisa është akoma foshnje, megjithëse në disa muajt e parë mund të jenë më të ndryshueshme për shkak të ndryshimeve të zhvillimit tek foshnja. 

Planifikimi i mirë i rutinave, parashikueshmëria dhe rregullsia janë tri pikat kryesore për suksesin e tyre. 

Gjatë formimit të rutinave është e nevojshme të zbatohet kjo si në vijim:

      • tregoni konsekuencë, por edhe fleksibilitet

Ajo që është e rëndësishme është që aktivitetet gjatë ditës të kryhen në të njëjtin orar dhe në kohën e zakonshme. Por, kjo nuk do të thotë që ndjekja e rutinës duhet të barazohet me ndjekjen e orës. Për shembull, kur kryeni rutinën e gjumit është shumë më e rëndësishme të ndiqni lodhjen e fëmijës sesa t’i bëheni skllav orës. Tregoni fleksibilitet dhe kushtojini vëmendje nevojave të fëmijës duke i ndjekur shenjat e dhëna nga fëmija kur e zë gjumi, ose kur është i uritur dhe të ngjashme. Përdorni ato shenja si bazë për ndërtimin e rutinës së caktuar.

      • përgatiteni fëmijën për atë që pason

Për futjen më të lehtë nga njëri aktivitet në tjetrin, më parë filloni me rituale të vogla që do të shërbejnë çdo ditë si parashenjë e asaj që do të vijë. Hartoni dhe planifikoni ritualet sipas moshës së fëmijës. Planifikoni kohë të mjaftueshme për t’i zbatuar dhe treguar se edhe Ju kënaqeni në to. Për shembull, kur ora e gjumit po afrohet, filloni me ritualet e mbrëmjes të paktën gjysmë ore para, të tilla si errësimi i dhomës, larja, këndimi i ninullave ose tregimi i përrallave, përqafimi, dhënia e lodrës së preferuar fëmijës, etj.

      • mundësoni fëmijës të marrë pjesë

Me rritjen e moshës, theksojeni pjesëmarrjen e fëmijës në zgjedhjen gjatë zbatimit të rutinave. Kjo do të rrisë motivimin e tij. Për shembull, në mëngjes derisa jeni duke e përgatitur për të shkuar në kopsht, lëreni le të zgjedhë nëse do të zbrisni nëpër shkallë ose me ashensor, cilën kapelë do ta zgjedhë, etj. Jepini fëmijës një detyrë, p.sh.: pas shujtës të ndihmojë në pastrimin e tryezës, ta fik llambën para gjumit, ta hedh pelenën në shportë, etj. Duke e bërë pjesën e tij të rutinës, fëmija gradualisht e ndërton pavarësinë, përgjegjësinë dhe vetëbesimin.